Sámiin galggašii leat loahpalaš mearridanváldi Sámedikki válgalogahallamis
Sámiráđđi lea fuolas das, ahte Suoma alimus hálddahusriekti (AHR) dohkkehii Suoma sámedikki válgalogahallamii aktiibuot 37 olbmo. Dát lei vuostá sámedikki válgalávdegotti ja stivrra mearrádusaid. AHR almmustahtii njeallje jahkegirjemearrádusa ja dieđáhusa dán áššis 23.04.2021.
-Dát suopmelaš duopmostuollu badjelgeahččá oppa áigge ON olmmošriektekomitea jagi 2019 mearrádusaid sámedikki válgalogahallanáššis, iige gudnejahtte sámiid iešmearridanrievtti álgoálbmogin, dadjá Sámiráđi várrepresideanta Áslat Holmberg.
Suoma sámediggelága mielde olbmos lea riekti váidit sámedikki válgalogahallamii ohcamis AHR:ái. Dát manná ruossut álgoálbmogiid iešmearridanrivttiin, mii dovddastuvvo ee. ON siviila- ja politihkalašrivttiid soahpamuša (SP-soahpamuš) 1. artihkkalis ja ON álgoálbmotrivttiid julggaštusas.
-Sámiin galggašii leat loahpalaš mearridanváldi sámedikkiid válgalogahallamiin. Prinsihpas dát galggašii guoskat buot sámedikkiid válgalogahallamiid Norggas, Ruoŧas ja Suomas. Nuppástusohcanvuoigatvuohta sáhttá leat dárbbašlaš, muhto dalle nuppástusohcanorgána galggašii leat sámiid gieđain. Oktasaš davviriikalaš sámiid nuppástusohcanorgána sáhtášii čoavdit dán ášši, dadjá Áslat Holmberg.
Jagi 2011 rájes AHR lea vuostá sámedikki oainnu dohkkehan 161 olbmo Suoma sámedikki válgalogahallamii. Sámiráđđi muittuha, ahte dát lea stuora olmmošmearri go dan vearida 5800 olbmui, mii lea oppalaš mearri man olu olbmot ledje Suoma sámediggeválggaid válgalogahallamis jagi 2019 válggain.
-Jus dán veardida Suoma riikkabeaiválggaide, de dat dárkkuhivčče, ahte ii-suopmelaš orgána attášii sullii 130 000 ii-Suoma riikavuloš olbmui válgagelbbolašvuođa Suoma riikkabeaiválggain, dadjá Holmberg.
AHR mearrádusat sáhttet váikkuhit mearkkašahtti vugiin Suoma sámedikki čoakkádupmái ja legitimitehtii sihke dagahit sámiid bággoassimiliserema váldoálbmogii Suomas.
ON olmmošriektekomitea lea ovdanbuktán, ahte Suoma AHR mearrádusat, mat gusket Suoma sámedikki válgalogahallama loavkidit olmmošrivttiid. Olmmošriektekomitea almmustahtii guovvamánus 2019 ovttaskas olbmuid váidagiidda guoskevaš mearradusaid (Sanila-Aikio v. Finland ja Näkkäläjärvi et at v. Finland). Guktuin mearrádusain komitea buvttii ovdan, ahte Suopma lei rihkkon SP-soahpamuša 25 artihkkala, lohkkojuvvon akto ja ovttas 27 artihkkaliin ja dulkojuvvon 1 artihkkala čuovggas, go AHR dohkkehii aktiibuot 97 olbmo sámedikki válgalogahallamii jagiin 2011 ja 2015. Komitea fuomášuhtii, ahte Suopma galggašii fállat váidaleddjiide beaktilis riektesuodjemeannudeami. Suopma galggašii addit dievaslaš buhtadusa daidda olbmuide, geaid rievttit leat loavkiduvvon. Suopma lea geatnegahtton ee. rievdadit sámediggelága. Suopma lea maid geatnegahtton bargat buot dárbbašlaš doaimmaid eastin dihte sullasaš loavkidemiid boahtteáiggis.
Sámiráđđi deattuha, ahte Suopma galggašii dovddastit sámiid iešmearridanrievtti ja joavkodohkkeheami, dego nállevealaheami heaittiheami gieđahalli komitea ávžžuhii Suoma jagiin 2012 ja 2017 , Sámiráđđi deattuha, ahte Suopma galggašii dovddastit sámiid iešmearridanrievtti ja joavkodohkkeheami, dego nállevealaheami heaittiheami gieđahalli komitea ávžžuhii Suoma jagiin
