Ellos Kultur-Sápmi!
Govva: SMF-Sunniva Wangen // Sámi Beassášfestivála
Sámiráđđi ja kultur-Sápmi leat sádden oktasaš cealkámuša Davviriikkaid kulturdepartemeanttaide.
Ellos Kultur-Sápmi
Nu go muđuid ge kultureallimii, de lea korona pandemiija garrasit čuohcan maiddái Kultur-Sápmái. Mii dál ballat ahte dramáhtalaš servodatgidden sáhttá bissovaččat goaridit suorggi. Seammás vásihat ahte doaibmabijut mat galget veahkehit kultureallima dán dilis, eai leat doarvái bures heivehuvvon sámi kulturbargiide. Danin mii dál váruhat ahte lea dárbu jođánit buktit heivehuvvon doaibmabijuid sámi dáidda- ja kultursuorgái.
Kultur-Sápmi fátmmasta njeallje riikka (Norgga, Ruošša, Ruoŧa ja Suoma) ja sámi kulturbargit lunddolaččat barget rájáid rastá. Sámi dáidda- ja kultureallimis lea hearkkes ekonomalaš ekovuogádat, man doaibma lea huksejuvvon rájárasttildeaddji suorgin ja gos buohkat leat sorjavaččat nubbi nuppis. Danin korona pandemiija čuohcá olles sámi kultursuorgái, ja doaibmabijut mat galget doarjut sámi dáidda- ja kultursuorggi fertejit dan váldit vuhtii. Erenoamážit lea dát prinsihppa dehálaš daid doaibmabijuin mat galget movttiidahttit suorggi doalahit doaimmaid ja buvttadeami dán hástaleaddji dilis.
Davviriikkalaš kulturráđit leat ožžon liige ruhtadeami korona roasu oktavuođas. Sámi dáiddárat ja kulturbargit sáhttet muhtin muddui ohcat doarjaga kulturráđiin nu go eará ge dáiddárat davviriikkain, muhto doarjjaortnegat eai leat heivehuvvon rájárasttildeaddji Kultur-Sápmái.
Sámi kulturaktevrrat leat eanaš smávva ásahusat. Sin doaibmavuođđu leat prošeavttat ja luođubargit geat muđuid juo ožžot unnit doarjagiid go našunála kulturaktevrrat. Danin lea Kultur-Sápmi erenoamáš hearki dán heahtedilis maid korona pandemiija lea dagahan. Sámi kulturaktevrrain ii dáidde leat doarvái máksinnávccat seailut jus heahtedilli bistá guhká. Leat odne juo stuorra erohusat sámi dáiddáriid ja kulturbargiid bargoeavttuin ja ekonomalaš vejolašvuođain. Mii leat vuorjašuvvan ahte dát erohusat dál soitet lassánit. Rájáid gidden Sámis dagaha dili liige hástaleaddjin sámi kulturealáhusaide.
Dál lea dehálat go goassige ovdal ahte sámi dáidda- ja kultureallin oččošedje sierra heahteveahki mii lea heivehuvvon suorggi erenoamáš dárbbuide.
Sámi dáidda- ja kultursuorgi dárbbašivčče dál ahte oktasaš Sámi doarjjaortnegat nannejuvvošedje. Lasi doarjja Sámedikkiide olahivčče buorebut sámi dáiddáriid ja sáhtašii buorebut heivehuvvot sámi kulturealáhusaide. Ođđa ruhtadeapmi sáhttá heivehuvvot ovttasráđiid iešguđet sámi kultursurggiiguin, nu go Sámi Dáiddárráđđi, Sámi Filbmainstituhtta ja eará oktasaš Sámi kulturásahusaiguin. Dát attášii vejolašvuođa buorebut heivehit doarjjaortnegiid suorggi iežas dárbbuid mielde, ja sihkkarastit beaktilvuođa ja fleksibilitehta maid suorgi dál dárbbaša.
Mii háliidat ahte ođđa ruhtadeapmi boađášii olles Kultur-Sápmai buorrin, ja ahte dat galget leat mielde:
Ásaheamen eambbo šáŋŋerrasttildeaddji bargostipeanddaid.
Nannemin ad hoc doarjjaortnegiid.
Ásaheamen ad hoc doarjjaortnegiid mat nannejit digitála reidduid geavaheami buvttadeapmái ja ovdanbuktimiidda.
Erenoamáš doarjjaortnegat nu ahte buvttadeamit ja prošeavttat sáhttet heivehuvvot heahtedillái.
Ásaheamen sierra stipeandaortnega nuorra sámi taleanttaide.
Nannet bisttevaš ruhtadeami sámi kulturásahusaide ja organisašuvnnaide
Sámi dáidda ja kultureallin lea erenoamáš deahálaš sámi serovdahkii ja doibmet deahálaš kultuvra- ja giellaguoddin. Kultur-Sápmi ballá ehkonomalaš váikkuhusain dán heahtedilis ja ávžžuha ahte dát ii čuoza rašes sámi kulturásahusaid ja oasádalliide ja boahtteáiggi sámi dáidda- ja kultureallima ruhtadeapmái.
Fra / From:
Christina Hætta, Sámiráđđi / Samerådet / Saami Council
Anne Lajla Utsi, International Sámi Film Institute
Niillas Somby, Sámi Dáiddárráđđi / Samisk kunstnerråd/ Sami Art Council
Kristoffer Dolmen, Sámi Dáiddaguovddas /Sami Center for contemporary art
Rolf Degerlund, Sámi Našunálateáhter Beaivváš
Cecilia Persson, Åarjelhsaemien Teatere AS
Åsa Simma, Giron Sámi teáhter
Maret Anne Sara, Elle Sofe Sara, Dáiddadállu
Aili Guttorm, Márkomeannu festivála
Stig Arne Somby, Raasten rastah and BeskánLuossaRock
Ken Are Bongo, Sámi musihkkafestivála
Oskar Östergren Njajta, Dellie maa and Aejlies
Sandra Márjá West, Riddu Riđđu festivála
Aslak Paltto, Ijahis Idja festivála
Anne Kirste Aikio, Skábmagovat filbmafestivála