Plánat hukset ruovdegeaidnu Jiekŋameara riddui leat ain áittan Sámi boazodollui
Photo: Analogicus from Pixabay
Davviriikkat leat juo guhká plánen ruovdegeainnu Jiekŋameara riddui, čađa Sámiid árbevirolaš eatnamiid. Suoma ja Norgga johtolateiseválddiid ja -ministeriijaid plánain lea leamaš goit golbma molssaeavttu ruovdegeainnu geinnodahkan. Oktan plánan lea leamaš hukset ruovdegeainnu Roavvenjárggas Anára bokte Girkonjárgii, nubbin fas Kolaris Gilbbesjávrri bokte Romsii. Golmmat plána, man Norgga Stuorradiggi eskke mearridii ovdánahttit, lea hukset ruovdegeainnu Áhkánjárggas Romsii.
Guokte dáin plánejuvvon ruovdegeainnuin manašii Sámi eatnamiid čađa Suoma ja Norgga bealde ja golmmat manašii Norgga bealde Sámis. Ruovdegeainnut huksejuvvošedje vai livčče álkit váldit atnui luondduriggodagaid ja vai turismasuorgi vel sturrošii Sámeguovllus. Sámedikkit ja sámeboazodoallit leat vuostálasttán ruovdegeaidnoplánaid álggu rájes. Mii beare dáin molssaeavttuin livčče katastrofa guovllu boazodollui, go ruovdegeaidnu luddešii guohtuneatnamiid. Maiddái goabbáge beale ruovdegeainnu galggašii hukset áiddiid, mat botkeše johtingeainnuid. Ruovdegeainnuid huksen mielddis buvttašii maid ođđa infrastruktuvrra, nugomat geainnuid, šleađgalinnjáid ja fuolahanráhkadusaid. Buot dát dolvvoše saji guohtuneatnamiin.
Cuoŋománus Norgga Stuorradiggi jienastii Nordlándda ruovdegeainnu ovddideami beales Áhkánjárggas Romsii, vaikko dat ii leat ekonomalaččat gánnehahtti ja lea áittan sámiid árbevirolaš ealáhusaide.
Suomas árktalaš ruovdegeainnu plánejuvvon geinnodagaid leat leamaš máŋggaid, muhto muhtumiin leat juo luohpan. Jagi 2021 Suoma árktalaš politihkka strategiija hámus ii sisttisdoallán šat plánaid ruovdegeainnus, mii jođašii Roavvenjárggas Girkonjárgii dahje Kolaris Romsii. Lappi Lihttu lea jienastan Davvi-Lappi eanagoddeláva ođđasit plánemis, dat sisttisdoalai ruovdegeainnu Roavvenjárggas Girkonjárgii. Ruovdegeaidnoplánat leat ain Lappi lihttu Duottar-Lappi eanagoddelávas, mii sisttisdoallá ruovdegeainnu Kolaris Gilbbesjávrri bokte Norgga beallái, Ivgobađa - Romsa guvlui.
Oktan plánan lea maid elektrifiseret ja ovttastahttit Laurila – Duortnus ruovdegeainnu Suoma bealde Ruoŧŧa beallái. Ulbmilin lea ovttastahttit Suoma ruovdegeainnu Haparanddas Girona bokte Áhkánjárgii johtti ruovdegeidnui. Suoma ráđđehus buvtti ovdan miessemánus almmustahttojuvvon lassebudjeahtas, ahte dat várre ruhtadeami dán ovdalis máinnašuvvon ruovdegeaidnooktavuođa elektrifiseremii. Dán oktavuođa leat maid vuoruhan ja máinnašan Suoma jagi 2021 árktalaš politihkka strategiija hápmosis. Dát dárkkuhivčče lassánan togajohtolaga juo leahkki ruovdegeaidnolinnjái, mii manná sámiid boazodoalloguovlluid čađa Ruoŧa ja Norgga bealde. Plánejuvvon Laurila – Duortnus – Haparanda -fidnu geavahivččii ávkin juo ráhkaduvvon infrastruktuvrra ja ovttastahtášii Davvi-Suoma johtolaga Áhkánjárgga hámmana bokte Jiekŋamerrii ja Gáiddus-Nurtii.
Lassánan geavaheaddjit Áhkánjárgga hámmanis dárkkuhivčče eahpitkeahttá hámmana viiddideami. Dát galggašii bargojuvvot ovttasbarggus guovllu sápmelaččain. Norgga ja Ruoŧa ruovdegeainnuid geavadettiin Suoma galgá maid ruhtadit áiddiid ja šalddiid huksema, mat eastadit omd. boazolihkohisvuođaid. Ruhtadeami galgá várret maid áiddiid ja šalddiid divvumii boahtteáiggis. Buot doaibmabijut galget bargojuvvot buori ovttasbarggus guovllu sápmelaččain.