Raporta čájeha olmmošvuoigatvuođarihkkumiid
Govva: Sámiráđđi / Piera Heaika Muotka
Amnesty-organisašuvnnat Norggas, Suomas ja Ruoŧas almmuhit ođđa raportta ovttasbarggus Sámiráđiin, mii čujuha olmmošvuoigatvuođarihkkumiid ruoná sirdašumi olis.
Raporta almmuhuvvo Arctic Frontiers-dáhpáhusas Romssas ođđajagimánu 29. b.. Raporta ávžžuha stáhtaid earret eará gudnejahttit sámiid rivttiid ja bidjat resurssaid ja barggu eastadan dihtii ođđa olmmošvuoigatvuođarihkkumiid.
Sámiráđi presideanta Per-Olof Nutti. Govva: Sámiráđđi / Piera Heaika Muotka
“Sápmi lea oahpan leahkit gozuid alde go ruoná sirdašumis lea sáhka”, dadjá Sámiráđi presideantta Per-Olof Nutti, “mii leat oaidnán ahte dat leat dat seamma doaibmavuogit, maid stáhtat vigget ovddidit, muhto ođđalágan gielain ja ávkkástallamiin. Vuođđohástalus lea goittotge seamma: ahte mii galggašeimmet oaffaruššat iežamet eatnamiid, čáziid ja eallinvuogi stuorra servodagaid dárbbuid dihtii. Raporttas mii maid oaidnit čielgasit, ahte sáhka lea dávjá hui guhkes proseassain ja máŋga iešguđetlágan vuogis, gos sápmelaččat eai beasa dahje sáhtte váikkuhit min iežamet boahtevuhtii.”
Raporta gieđahallá golbma ovdamearkka, gos stáhtat leat rihkun sámiid olmmošvuoigatvuođaid seammás go leat viggan ovddidit ruoná sirdašumi. Ovdamearkkat leat Fosen-ášši, Rönnbäck-ášši ja Lätäseno-ášši. Fosen-áššis lea sáhka bieggafámus, mii lea máŋggasiide Sámis dovddus ruoná sirdašupmái láktaseaddji hástalus. Rönnbäck-ášši ja Lätäseno-ášši fas leat ruvkeáššit, gos ulbmil lea ohcat ruoná sirdašupmái dárbbašlaš minerálaid. Juohke ovdamearkka oktavuođas ovdanbuktojuvvo áššiide guoski sápmelaččaid oainnuid ja vásáhusaid iešguđetge konflivttas.
Prošeaktabargi “Just Transition in Sápmi” prošeavttas, Petra Laiti. Govva: Sámiráđđi / Kristoffer Hætta
“Sámis leat dál maid jođus olu prošeavttat, gos mii sáhttit oaidnit seamma riskkaid ođđa olmmošvuoigatvuohtarihkuhusaide”, Nutti árvala, “dan dihtii lea erenoamáš dehálaš ahte Amnesty hukse gelbbolašvuođa sihke ovttasbargat Sámi áššiiguin ja kritiseret davviriikkalaš stáhtaid dán dásis.”
“Raporttas lea maid stuorra ávki rájahis Sápmái”, dadjá prošeaktabargi Petra Laiti, “lea hirbmat mávssolaš oaččut dieđu iešguđet stáhta konteavsttas ja čájehit, ahte ovdáneapmi lea seammalágan. Dat veahkeha sihke čájehit min hástalusaid stáhtaiguin ja maiddái lebbet dieđu min iežamet álbmoga siste.”
Raporta lea boađus Sámiráđi ja Amnestyid ovttasbargofitnus Just Transition in Sápmi, gos ulbmil lea raportta lassin vuodjut Sámi geahččanguovlluide ruoná sirdašumi ja dálkkádatrivttiid olis.